Çatal, Bıçak ve Kaşık Tarihi: Nasıl Ortaya Çıktı?
Bugün güzel bir sofrada otururken bu soru aklıma geldi. Acaba nasıl diye kendi kendime sordum? Sonra oturdum çatal, bıçak ve kaşık tarihi nedir diye araştırdım. Öğrendiklerimi de bugün özet olarak bugünkü yazımda sizlerle paylaşıyorum.
Çatal - Kaşık Takımları
Düşünüldüğünde her gün düzenli olarak kullanılan ürünlerin başında geldiği anlaşılmaktadır. Hatta sofraları güzelleştiren temel kalemlerin başında gelmektedir. Pek çok farklı kültürde farklı şekillerde kendisine yer bulmuştur. Hem görsellik hem de kullanım ergonomisi bakımından sayısız çeşitleri bulunmaktadır. Bunların yanı sıra uzun ömürlü olması da seçiciliğini belirleyen önemli bir unsurdur.
Sayısız alternatifleriyle birçok kullanım yeri bulunmaktadır. Kahvaltılar, çocuklar veya yemek sunum servisleri için ayrı modelleri ve kullanım alanları vardır. Bu açıdan tükenmeyen bir talep olarak kabul edilir. Böylesine önem verilen bir unsur olan çatal, bıçak ve kaşık tarihi de pek çok kişinin ilgisini çekmektedir. Peki tarihi nedir? Ne zaman ortaya çıkmıştır? Türk kültürüne ne zaman girmeye başlamıştır?
Çatal, Bıçak ve Kaşık Tarihi: Nasıl Ortaya Çıktı?
Tarihi araştırırken en çarpıcı bilginin çatal konusunda olduğunu fark ettim. Nedeni ise kullanımının bıçak veya kaşığa göre daha geç olmasıdır. Galiba eski zamanlarda çatalın çok da önemli bir şey olmadığı düşünülmüş. İlk kullananlar Yunanlar olmuştur. 10. yy.da Bizanslılar ve 1500'lü yılların başında da Fransızlar kullanmaya başlamıştır. Amerikalılar ise daha da geç 18. yy.da önemini fark etmiştir.
Bıçak kullanımı ise biraz daha farklı. Tarihi olaylara baktığımızda, bıçağın genellikle silah olarak kullanıldığı görülmektedir. Sofralarda kullanımı ise 1300'lü yılların başlarına denk gelmektedir. Kimi zaman şiddeti artırdığı, kimi zaman istenmeyen yaralanmalara ve kazalara neden olduğu düşüncesiyle masalarda kullanımı dahi yasaklanmıştır; hatta Fransa Kralı 14. Louis 1700'lü yıllarda bu konuda birçok farklı yasak getirmiştir.
Kaşık ise bu gruptaki en eski tarihi olandır. Geçmişte kaşık yerine pek çok farklı şey kullanılırmış. Deniz kabukları bunlardan biridir. Ancak zamanla modernleşerek bugünkü kullanımına Romalılar döneminde ulaşmıştır. Hangi hammaddeden üretildiği ise zamana göre değişmiştir. Topraktan yapılan ilk kaşıkları ağaçtan yapılanlar izlemiştir. Bugün ise altın, gümüş veya titanyum gibi maddelerden üretilen kaşıkları görebilmekteyiz.
Tarihi olarak, Türk kültüründe ise çatal, bıçak ve kaşık kullanımı Sultan ikinci Mahmud döneminde başlamıştır. Bir adet olarak bu dönemde başlayan geleneğin daha öncesinde kültürümüze uygun olmadığı düşünülmüştür. Bazı kaynaklarda özellikle Avrupa ile ilişki kurulmasıyla bu geleneğin oluştuğu belirtilmektedir. Özellikle Fransızların çatal bıçak tarihi konusunda etkisinden bahsedilmektedir. Osmanlı saraylarında başlayarak halk sofralarına kadar uzanan bir gelenek haline gelmiştir. Ve günümüzün en önemli sofra unsurlarından biri olmuştur.